Δραστηριότητες του ΚΕΜΝΕ

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 το ΚΕΜΝΕ διευρύνει τις ερευνητικές και εκδοτικές του δραστηριότητες. Συνεχίζει με εντατικότερο ρυθμό τις ερευνητικές αποστολές, εκδίδει αρχειακές πηγές, φιλολογικά κείμενα και εργαλεία χρήσιμα στην έρευνα, καταρτίζει ερευνητικά προγράμματα.

Το κύριο ενδιαφέρον του Κέντρου συγκεντρώνεται επί σειρά ετών στα Μετέωρα. Οι ερευνητές του ΚΕΜΝΕ μεταβαίνουν στις μονές των Μετεώρων με σκοπό τον έλεγχο, την ταξινόμηση και φωτογράφηση των χειρογράφων και του αρχειακού υλικού των μονών, τη συμπλήρωση των καταλόγων των χειρογράφων, που είχε καταρτίσει ο Νίκος  Βέης, ή την εξ αρχής καταλογογράφησή τους. Ανάλογες αποστολές γίνονται και σε άλλα μοναστικά κέντρα (Άγιο Όρος, Μονή Δουσίκου, Ολυμπιώτισσα), σε επαρχιακές βιβλιοθήκες και αρχεία, όπως και σε βιβλιοθήκες του εξωτερικού.

Καρπός της πολύχρονης εργασίας του ΚΕΜΝΕ στα Μετέωρα ήταν η έκδοση μεταξύ των ετών 1967 και 1993, των καταλόγων των χειρογράφων κωδίκων όλων των μετεωρικών μονών (Μεταμορφώσεως, Βαρλαάμ, Αγίου Στεφάνου, Αγίας Τριάδος, Ρουσάνου και Αγίου Νικολάου Αναπαυσά), με επιμέλεια του Λ. Βρανούση αρχικά και κατόπιν του Δ. Σοφιανού, ο οποίος και καταλογογράφησε εξ αρχής τα χειρόγραφα των τεσσάρων τελευταίων μονών. Επίσης, το 1967 εκδίδεται από τον συνεργάτη του ΚΕΜΝΕ Ευάγγ. Σκουβαρά ο κατάλογος χειρογράφων της Ολυμπιώτισσας μαζί με άλλα κείμενα. Το 2004 ο Δ. Σοφιανός εκδίδει, σε συνεργασία με τον Φ. Δημητρακόπουλο, τον κατάλογο χειρογράφων της μονής Δουσίκου, ενώ το 2007 ο ίδιος, σε συνεργασία με τον Γ. Γαλάβαρη, εκδίδει κατάλογο των εικονογραφημένων χειρογράφων των μονών των Μετεώρων.

Παράλληλα με τις εργασίες αυτές, το ΚΕΜΝΕ έστρεψε το ενδιαφέρον του και σε άλλα ερευνητικά αντικείμενα. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 ο Λ. Βρανούσης επιχείρησε να συγκεντρώσει τα διάσπαρτα σε ελληνικές και ξένες βιβλιοθήκες σωζόμενα τεύχη της Εφημερίδος της Βιέννης (1791-1797). Αποτέλεσμα της εργασίας αυτής ήταν η ανασυγκρότηση και ανατύπωση της Εφημερίδος το 1995. Η σειρά συμπληρώθηκε με την έκδοση, το 2000, των Ευρετηρίων της Εφημερίδος, που συντάχθηκαν από το προσωπικό του ΚΕΜΝΕ.

Επίσης, ερευνητές του ΚΕΜΝΕ ασχολήθηκαν με τη μελέτη και έκδοση ιστορικών και φιλολογικών πηγών, όπως το Αρχείο Ψαρών, η αλληλογραφία του λόρδου Guilford και το έργο του βυζαντινού λογίου Μανουήλ Χρυσολωρά "Λόγος προς τον αυτοκράτορα Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγο", με την ανατύπωση σπάνιων εντύπων (επαναστατικά τραγούδια του Ρήγα και του Περραιβού) κ.ά. Στη σειρά των δημοσιευμάτων του ΚΕΜΝΕ περιλαμβάνονται επίσης η έκδοση των Χαραγμάτων του Παρθενώνος από τον ακαδημαϊκό Αν. Ορλάνδο, με τη συνεργασία του Λ. Βρανούση, εκδόσεις φιλολογικών κειμένων από τον ακαδημαϊκό Μ. Μανούσακα, καθώς και εργασίες συνεργατών του ΚΕΜΝΕ.

Από τη δεκαετία του 1980 το ΚΕΜΝΕ, στο πλαίσιο των επιστημονικών του ενδιαφερόντων, αρχίζει να καταρτίζει ερευνητικά προγράμματα, που αποβλέπουν αφενός στην έρευνα και μελέτη ειδικών θεμάτων και αφετέρου στη σχολιασμένη έκδοση πηγών (βλ. Ερευνητικά προγράμματα).

Τον Μάρτιο του 2003 το ΚΕΜΝΕ οργάνωσε διήμερο επιστημονικό Συμπόσιο με θέμα "Νεοελληνική Επιστολογραφία (16ος-19ο αιώνας)", τα Πρακτικά του οποίου δημοσιεύονται στον 8ο τόμο του περιοδικού Μεσαιωνικά και Νέα Ελληνικά. Με την ευκαιρία του Συμποσίου το ΚΕΜΝΕ ανατύπωσε το Επιστολάριοντου Σπυρίδωνος Μήλια (Βενετία 1757).

Επίσης, το ΚΕΜΝΕ, σε συνεργασία με το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας, οργάνωσε τον Ιανουάριο του 2005 Ημερίδα στη μνήμη του ακαδημαϊκού Μανούσου Ι. Μανούσακα, τα Πρακτικά της οποίας εκδόθηκαν το 2007.

Το ΚEMNΕ από κοινού με το Κέντρον Eρεύνης της Iστορίας του Nεωτέρου Eλληνισμού έλαβε μέρος στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας», που έχει ως σκοπό την επιστημονική τεκμηρίωση και ψηφιοποίηση ιστορικών αρχείων (μετάβαση στην ιστοσελίδα).

Από το 1984 το ΚΕΜΝΕ εκδίδει το περιοδικό Μεσαιωνικά και Νέα Ελληνικά, που αποτελεί συνέχεια της Επετηρίδος του Μεσαιωνικού Αρχείου, όπου δημοσιεύονται μελέτες κυρίως του ερευνητικού προσωπικού και των συνεργατών του ΚΕΜΝΕ.

Το ΚΕΜΝΕ διαθέτει Βιβλιοθήκη ειδικευμένη στον τομέα των επιστημονικών ενδιαφερόντων του, η οποία είναι καταχωρημένη μαζί με τις άλλες Βιβλιοθήκες της Ακαδημίας

Το ΚΕΜΝΕ διαθέτει επίσης συλλογές πρωτότυπου αρχειακού υλικού και χειρογράφων, καθώς και σειρά μικροταινιών χειρογράφων κωδίκων, αρχειακών τεκμηρίων και παλαιών εντύπων.