Ιδρυτικός Νόμος

Λαβόντες υπ' όψιν ότι αι επιστήμαι, τα γράμματα και αι τέχναι στοιχεία απαραίτητα υγιούς και στερεάς διοργανώσεως παντός Κράτους, συντελούσιν εις την εύκλειαν και λαμπρύνουσι την αίγλην των Εθνών.
Ότι αι επιστήμαι, τα γράμματα και αι τέχναι, η θεμελιώδης αύτη κρηπίς, εφ' ης στηρίζεται η εθνική ανάπτυξις και η υλική ευημερία των λαών, ρυθμίζουσι την πρόοδον και επιδρώσι σπουδαίως επί της τύχης αυτών.
Ότι αι επιστήμαι, τα γράμματα και αι τέχναι, ο ακρογωνιαίος ούτος λίθος του πολιτισμού της ανθρωπότητος, είνε συγχρόνως ο σοφός σύμβουλος του νομοθέτου, η φωτεινή λαμπάς της συνειδήσεως του δικαστού, το πηδάλιον του κυβερνήτου, ο οδηγός του δημοσίου λειτουργού και ο διδάσκαλος του διδασκάλου, ήτοι αυτό τούτο το θεμέλιον του Κράτους.
Επιθυμούντες,
Να παράσχωμεν πλήρη και ενεργόν την προστασίαν και υποστήριξιν της Ελληνικής Δημοκρατίας εις τας επιστήμας, τα γράμματα και τας τέχνας εν Ελλάδι, προς προαγωγήν της αναπτύξεως και της ευημερίας του Ελληνικού Λαού,
Να συντελέσωμεν εις την αναγέννησιν αυτών εν τη πρώτη κοιτίδι των, όπως συντελέση αύτη και πάλιν εις την πρόοδον των ανθρωπίνων γνώσεων και την ανάπτυξιν του πολιτισμού,
Θεωρούντες,
Ότι η επιστήμη, όπλον πανίσχυρον και συντελεστής της νίκης εν πολέμω, είνε συγχρόνως εν ειρήνη όργανον απαραίτητον προαγωγής της Γεωργίας, προστάτης της Ναυτιλίας, σύμβουλος της Βιομηχανίας, ζωογόνος δύναμις του Εμπορίου, πηγή πεφωτισμένης εκμεταλλεύσεως των φυσικών πόρων της Χώρας,
Ότι η ίδρυσις της Ακαδημίας εν Ελλάδι είναι Εθνική ανάγκη εκ των μεγίστων, όπως φωτίζη και χειραγωγή τας δημοσίας υπηρεσίας, μελετά και κανονίζη τα της Εθνικής ημών γλώσσης, παρασκευάζη και συντάσση και δημοσιεύη την Γραμματικήν, το Συντακτικόν και τα Λεξικά αυτής, ερευνά και εκδίδη ακριβώς τους μεγάλους Έλληνας συγγραφείς, μελετά και τελειοποιή την δημοσίαν εκπαίδευσιν, σπουδάζη και αποκαλύπτη την φύσιν της Χώρας, καθοδηγή και φωτίζη την επιτυχή εκμετάλλευσιν των φυσικών θησαυρών και ιδιοτήτων αυτής, μελετά και ερευνά την Ελληνικήν ιστορίαν, νομολογίαν και αρχαιολογίαν, συλλέγη και σπουδάζη τα ήθη και έθιμα, τας διαλέκτους και τον γλωσσικόν θησαυρόν, τας παροιμίας, τους μύθους και τας παραδόσεις, την δημώδη μουσικήν και ποίησιν και καθόλου τα του βίου και της λαογραφίας του Ελληνικού Λαού, σφυρηλατή νέα όπλα ασφαλείας, ακμής και δόξης του Κράτους, ενθαρρύνη και ζωογονή τας πνευματικάς αρετάς του Έθνους, δημιουργή και αναδεικνύη ακμαίαν και σελαγίζουσαν νεωτέραν ελληνικήν Επιστήμην και εν γένει εξυπηρετή και προάγη τα μεγάλα ηθικά και υλικά συμφέροντα του τόπου,
Επιθυμούντες να συνενώσωμεν εις κοινήν συναδελφότητα και καρποφόρον συνεργασίαν, προς προαγωγήν της Επιστήμης των Γραμμάτων και της Τέχνης, τας κορυφαίας του Έθνους πνευματικάς δυνάμεις,
Να διακρίνωμεν τους εν Ελλάδι προέχοντας εν τω πνευματικώ αγώνι και τιμήσωμεν τους πρωτεργάτας της διανοίας ανυψούντες αυτούς εις το ύπατον Ακαδημαϊκόν αξίωμα,
Να συνδέσωμεν το όνομα της Ελληνικής Δημοκρατίας προς την πνευματικήν αναγέννησιν του Ημετέρου Έθνους: ιδρύοντες Ακαδημίαν των Επιστημών, των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών, ήτοι στάδιον ευγενούς αμίλλης του πνεύματος, στάδιον επιστημονικών, φιλολογικών και καλλιτεχνικών αγώνων, στάδιον, εν ω αγωνίζονται και αποκαλύπτονται αι ιδιοφυΐαι, ακτινοβολεί και στέφεται η μεγαλοφυΐα, προκαλούνται, συλλέγονται και βραβεύονται αι ανακαλύψεις, ενθαρρύνονται και ποδηγετούνται αι επιστημονικαί έρευναι, καλλιεργούνται τα γράμματα, προάγονται και τελειοποιούνται αι τέχναι, ελέγχονται και χρησιμοποιούνται αι εφευρέσεις, αναλάμπει δια της συζητήσεως η επιστημονική αλήθεια, αναδεικνύεται και βραβεύεται η ικανότης, η εργασία και η αρετή δι' ηθικών και υλικών βραβείων,
Έχοντες υπ' όψει,
Το από 4 Ιανουαρίου ε.έ. Διαγγελμα ημών προς τον Ελληνικόν λαόν, Στρατόν και Στόλον, ο πιστώς και απαρεγκλίτως εφαρμόζομεν, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν·

Α΄. Ίδρυσις και σκοπός της Ακαδημίας

Άρθρον 1.

Ιδρύεται εν Αθήναις Ακαδημία των Επιστημών των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών υπό τον τίτλον "Ακαδημία Αθηνών", έχουσα σκοπόν:
α) Την καλλιέργεια και την προαγωγήν των Επιστημών των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών και καθόλου των ανθρωπίνων γνώσεων δια της συγκεντρώσεως και της συνεργασίας των επιφανεστάτων Ελλήνων επιστημόνων, λογογράφων και καλλιτεχνών και της μετά των ξένων Ακαδημιών και άλλων υπερόχων επιστημόνων, λογίων και καλλιτεχνών επικοινωνίας,
β) Την έρευναν των στοιχείων και των προϊόντων της Ελληνικής γής και καθόλου της μελέτης της φύσεως της Χώρας, την επιστημονικήν υποστήριξιν και ενίσχυσιν της Γεωργίας, της Βιομηχανίας, της Ναυτιλίας και των λοιπών πλουτοπαραγωγικών κλάδων και δυνάμεων του τόπου και εν γένει την προαγωγήν της Εθνικής Οικονομίας, και
γ) Την δια γνωμοδοτήσεων, προτάσεων, αποφάσεων και κρίσεων διαφώτισιν και καθοδήγησιν εις τα σχετικά έργα αυτών της Κυβερνήσεως και των άλλων Αρχών και εν γένει την εξυπηρέτησιν των σχετικών προς την αρμοδιότητα αυτής δημοσίων και ιδιωτικών αναγκών του τόπου.

Άρθρον 2.

Ο σκοπός της Ακαδημίας επιτυγχάνεται δια ανακοινώσεων, συζητήσεων, ομιλιών και δημοσιευμάτων, δια της ιδρύσεως Εργαστηρίων επιστημονικής ερεύνης και εν γένει δια της οργανώσεως, ενθαρρύνσεως και ενισχύσεως της γεωργικής, βιομηχανικής και καθόλου της καθαράς και εφηρμοσμένης επιστημονικής ερεύνης· δια της εκτελέσεως προκλήσεως ή ενθαρρύνσεως ερευνών, ανασκαφών, μελετών και άλλων έργων· δια προκηρύξεων διαγωνισμών και απονομής αριστείων, χρηματικών επάθλων, υποτροφιών ή άλλων ηθικών και υλικών βραβείων και αμοιβών· δια συνεδρίων, αποστολών και παντός άλλου καταλλήλου προς τούτο μέσου υπ' αυτής αποφασιζομένου ή εγκρινομένου.

Άρθρον 3.

Η Ακαδημία Αθηνών εδρεύει και συνεδριάζει εν τω εν Αθήναις μεγάρω της Σιναίας Ακαδημίας, τω υπό των αειμνήστων Σίμωνος και Ιφιγενείας Σίνα, προς αποκλειστικήν χρήσιν αυτής, ανεγερθέντι και δωρηθέντι εις την Ελλάδα. Το κτίριον τούτο, ανήκον εις την Ακαδημίαν Αθηνών, κατά πλήρες ιδιοκτησίας δικαίωμα, διατίθεται υπ' αυτής μετά του περί αυτήν κήπου κατά βούλησιν.

Άρθρον 4.

Η Ακαδημία Αθηνών έχει ιδίαν νομικήν προσωπικότητα, ιδίαν περιουσίαν και ικανότητα προς κληρονομείν· είνε ανεξάρτητος και ανεξέλεγκτος εν τοις έργοις αυτής και επικοινωνεί προς το Κράτος δια του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως.

Άρθρον 114.

Προς σύστασιν και οργάνωσιν της Ακαδημίας Αθηνών, διορίζομεν ως πρώτα τακτικά μέλη αυτής τους εξής:

………………………………………………………………………………………

΄Αρθρον 116.

Τα υφ' ημών διορισθέντα ανωτέρω τακτικά μέλη της Ακαδημίας θα εκλέξωσιν ανά έν και τα λοιπά τοιαύτα, συμφώνως τω παρόντι Οργανισμώ αυτής και ούτως ώστε έκαστον νέον τακτικόν μέλος εκάστης Τάξεως να δύναται να συμμετέχη της εκλογής των μετ' αυτό εκλεχθησομένων τακτικών μελών της οικείας Τάξεως.

………………………………………………………………………………………

Εν Αθήναις τη 18 Μαρτίου 1926
ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ
………………………………………………………………………………………

Εν Ύδρα τη 16 Αυγούστου 1929

  Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας
 ΠΑΥΛΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ

Οι Yπουργοί
 Επί των Οικονομικών     Επί της Παιδείας κλπ.
Γ. Μαρής                     Κ. Γόντικας