Το Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών (Office of Strategic Services) στην κατεχόμενη Ελλάδα 1943-1944

Σωτήρης Ριζάς, Το Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών (Office of Strategic Services) στην κατεχόμενη Ελλάδα 1943-1944, Αθήνα 2012
Μονογραφία στο πλαίσιο των προγραμμάτων του Κέντρου.
Παράλληλα με την έντονη Βρετανική παρουσία στον ελληνικό χώρο, με βασικό φορέα την Υπηρεσία Ειδικών Επιχειρήσεων (Special Operations Executive/SOE), εκδηλώθηκε και ανάλογο Αμερικανικό ενδιαφέρον με τη δραστηριοποίηση, από το 1941, του Γραφείου Στρατηγικών Υπηρεσιών (Office of Strategic Services/OSS).
Η δραστηριοποίηση του OSS στον ελληνικό χώρο διαμορφώθηκε στο πλαίσιο που έθεταν τα δεδομένα της ευρύτερης περιοχής και η εξέλιξη των πολεμικών επιχειρήσεων: Καθώς η Ελλάδα ανήκε έως το 1940 στη Βρετανική σφαίρα επιρροής, αφού η Βρετανία ήταν η κυρίαρχη ναυτική δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες παρέμεναν έως τότε εκτός του πλαισίου του παραδοσιακού ανταγωνισμού των ευρωπαϊκών δυνάμεων, η ανάπτυξη της αμερικανικής δραστηριότητας περιορίστηκε στα όρια που έθετε η βρετανική παρουσία.
Το γεγονός αυτό δεν απέτρεπε διαφωνίες μεταξύ των δύο υπηρεσιών, οι οποίες απέρρεαν από διαφορές αντιλήψεων σχετικά με τη μεταπολεμική εξέλιξη των πραγμάτων στην Ελλάδα αλλά και από διάθεση ανταγωνισμού η οποία ανέκυπτε ως συνέπεια της παράλληλης παρουσίας τους. Οι διαφωνίες δεν περιορίζονταν πάντως αποκλειστικά στην Ελλάδα αλλά εμφανίστηκαν και σε άλλες χώρες όπου "συμβίωναν" οι δύο υπηρεσίες, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Γιουγκοσλαβία.
Η δραστηριότητα του OSS, η οποία δεν περιορίστηκε στην κατεχόμενη Ελλάδα αλλά αναπτύχθηκε και στον ευρύτερο χώρο Ελληνικού ενδιαφέροντος που ήταν για την περίπτωση μας η Μέση Ανατολή όπου έδρευε η εξόριστη Ελληνική κυβέρνηση και οι Ελληνικές ένοπλες δυνάμεις της Μέσης Ανατολής, εντοπίστηκε σε γενικές γραμμές σε δύο άξονες: τη συλλογή πληροφοριών που κάλυπταν ευρύτατο φάσμα της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ζωής και τις ειδικές επιχειρήσεις που αφορούσαν κυρίως σαμποτάζ βιομηχανικών εγκαταστάσεων και υποδομής που αποσκοπούσαν στην υπονόμευση της οικονομικής βάσης της πολεμικής προσπάθειας της Γερμανίας. Η συλλογή πληροφοριών όπως αποτυπώνεται στις αναφορές του πεδίου αλλά και στις αναλύσεις του Κλάδου Έρευνας και Ανάλυσης (Research and Analysis Branch), προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες οι οποίες έχουν σε κάποιο βαθμό αξιοποιηθεί, κυρίως σε άρθρα που πραγματεύονται ειδικά θέματα.